Rein Stuurman op 82-jarige leeftijd

Rein Stuurman

• Periode: 1930-1980
• Archiefinstelling: Gemeentearchief Zaanstad (Zaanstad), Heimans en Thijsse Stichting (Amsterdam), Willem Jansen Stichting (Westzaan), Natuurmuseum Fryslan (Leeuwarden). Veel originele aquarellen uit  Zien is kennen! moeten aanwezig zijn bij privé personen
  
• Locatie: Omgeving Zaandam
• Soorten: Alle Nederlandse vogels, met de nadruk op de vogels uit de Zaanstreek
• Bron: Een veelvoud van tekeningen, aquarellen, schilderijen, schetsboeken, geïllustreerde plaatjesalbums en boeken. En verder zijn natuurdagboeken (1933-1945; zie Scholtes (2005))
  

• Inleiding

Na het overlijden van Rein Stuurman is de artistieke nalatenschap terecht gekomen bij een drietal Zaankanters (Martien Roos, Mart van Herp en Frans Sjollema). Vooral Martien Roos heeft zorg gedragen voor de overdracht naar bovenstaande archiefinstellingen en hij is mede de initiator geweest van de publicatie van twee boeken over Rein Stuurman:

Scholtes, C. (red.) 2005. Rein Stuurman, de vogelschilder van Zien is Kennen!, Stichting uitgeverij Noord-Holland en werkgroep Rein Stuurman.

Heijnen, H. 2017. Rein Stuurman, een leven met vogels, Uitgeverij Noord-Holland.

• Archiefbeschrijving

Bij de Heimans en Thijsse Stichting (Amsterdam) ligt de correspondentie opgeslagen tussen de auteurs van Zien is kennen!  en de uitgeverij A.G. Schoonderbeek.

Ook bij het Gemeentearchief Zaanstad (Zaanstad), bij de Willem Jansen Stichting (Westzaan) en bij bij het Natuurmuseum Fryslan (Leeuwarden) is materiaal aanwezig.

• Ornithologische betekenis

Veel van de Nederlandse vogelaars geboren voor en vlak na de Tweede Wereldoorlog hebben hun eerste vogelkennis opgedaan uit het boekje Zien is kennen! Voous beschrijft in In de ban van vogels (Uitgeverij Scheffers, 1995), bij A.G. Schoonderbeek (pag. 438-439) hoe dit boekje tot stand is gekomen:

"Bijzonder belangrijk voor de Nederlandse ornithologie was het initiatief van de uitgever om een goed, rijk geïllustreerd en gemakkelijk betaalbaar zakdetermineerboek voor vogels op de markt te brengen. Het uit 1906 stammende, maar tot zeker 1933 in Noord-Amerika uitgegeven werk van Chester A. Reed Bird guide (Double Day, New York) van het langwerpige formaat 14 x 8.2 cm, heeft daarbij volgens mevr. J.F. Schoonderbeek-Meerman model gestaan. Inderdaad lijken het in 1937 bij Schoonderbeek uitgegeven zakboek Zien is kennen! (16 x 12 cm) met tekst van Nol Binsbergen en D. Mooij, illustraties van Rein Stuurman en een voorwoord van G.J. van Oordt, als twee druppels water op het Amerikaanse werkje. In plaats van een kartonnen hulsje heeft Zien is kennen! een voor het veld handige, maar voor de boekenplank lastige drukknoopsluiting gekregen. Zien is kennen! verscheen tussen 1937 en 1988 in 10 drukken."

Zie ook het verhaal "Zien is kennen!" in Ouweneel G. 2015, Een aangename onrust, Uitgeverij Liverse, Dordrecht, p. 367-370.

• Downloads

• Over de archiefvormer

uit: K.H. Voous, In de ban van vogels, Uitgeverij Scheffers, 1995. [23.VI.1993]

STUURMAN, Reinier, 6 december 1900 - 12 september 1984, kunstschilder en tekenaar. Rein Stuurman werkte tot zijn 30e jaar als kantoorbediende in een stijfselfabriek in Koog aan de Zaan, volgde in die tijd en daarna verschillende kunstopleidingen en kwam in 1933 in contact met Nol Binsbergen. Vanaf die tijd heeft hij zijn leven grotendeels aan het tekenen en schilderen van vogels gewijd. Bekendheid kreeg hij vooral na het schilderen van 369 aquarellen van Nederlandse vogels voor het veel gebruikte determineerboekje Zien is kennen!, geschreven door zijn Zaanse vrienden Nol Binsbergen en Dirk Mooy (1937). Nadien heeft hij talrijke boeken, albums en kalenders geschilderd die door hun hoge kwaliteit en fleurige opzet algemene waardering vonden. De illustraties in de vierde (1942) en latere drukken van Het Vogelboekje hadden de bewondering van de schrijver Jac. P. Thijsse, terwijl de schilderstukjes en tekeningen in de boeken van Ko Zweeres Bird Spotting (onder Zweeres pseudoniem John Holland, 1955 en later) en Vogels om ons heen (1966) tot de beste behoren die hij heeft gemaakt. Ook werken van J.P. Strijbos, R. Tolman, A.B. Wigman, Engelhardt de Witt en M. de Jong werden door Stuurman geïllustreerd. Erkenning van het talent en de veelzijdigheid van Stuurman (hij gebruikte ook andere technieken en schilderde veel meer dan alleen vogels) viel hem pas op latere leeftijd ten deel. Veel van zijn werk ademt de geest van vogelbescherming.

Biografieën

Albers, J. 1974. Een portret van Rein Stuurman. het Vogeljaar 22: 905-907.

Rap, T. 1983. Rein Stuurman vogelschilder. Vogels 3 (14): 49-50.

Roos, M. 1981. Rein Stuurman 80 jaar. het Vogeljaar 29: 85.

Roos, M. 1985. Rein Stuurman. het  Vogeljaar 33: 59-64.