Johan Sluiters
- Periode: 1935-1965
- Archiefinstelling: Noord-Hollands Archief, Haarlem
- Locatie: Omgeving Amsterdam: Oostzanergat, De Rothoek, Amsterdammerpolder
- Provincie: Noord-Holland, Utrecht
- Soorten: Kleine Plevier, Kleine Strandloper, Temmincks Strandloper, Steltkluut, Krooneend, Wulp, Gierzwaluw
- Bron: Glasnegatieven, glaspositieven
- Inleiding
Dit archief van Johan Sluiters (JS) geeft een fotografisch beeld van de regio Amsterdam en Noord-Holland uit de periode vóór de Tweede Wereldoorlog tot kort daarna.
- Archiefbeschrijving
Het archief is een foto-collectie die voor het grootste deel bestaat uit 33 doosjes met elk 10 - 24 glasnegatieven (totaal 526; doosjes 9 cm x 12 cm; zeer kwetsbaar!); tussen elk glasnegatief zit weer een speciaal velletje. Op de deksel van elk doosje staat de gedocumenteerde inhoud. Deze glasnegatieven behelzen de jaren 1932-1954. Het is niet duidelijk hoe de selectie per doosje plaatsvond; zeker niet chronologisch, eerder per gebied en dan ook van enige jaren samengevoegd, maar dan nog dekt deze beschrijving niet de inhoud van alle doosjes. Verder bevat het archief nog 95 glaspositieven, zie ook de beschrijving onder Downloads. De beschrijving van de glaspositieven is gebaseerd op hetgeen er op de rand van elk glaspositief is geschreven.
De beelden geven indrukken van vogels, planten en landschappen. Er zijn beelden bij van Steltkluut, nest Griel, nest Kemphaan, plevieren, Wielewaal, Velduil en Bruine Kiekendief. Ook zijn er enige landschapsopnamen van Texel door H.E.W. Croockewit, voornamelijk augustus-september 1933.
- Ornithologische betekenis
JS publiceerde vogelfoto's vanaf ongeveer 1935, in De Levende Natuur en De Wandelaar, later ook In Weer en Wind. Het betrof voornamelijk foto's van de Amsterdamse opspuitterreinen in hun glorietijd: het Oostzanergat, De Rothoek en de Amsterdammerpolder. Na 1950 waren deze terreinen uitgedroogd en was het feest voorbij. JS fotografeerde hier Kleine Plevieren, Kluten, en ook de eerste Strandplevier broedend bij Amsterdam (1938). Dit zijn vanuit het Amsterdamse perspectief, maar ook landelijk, bijzondere foto’s omdat ze gemaakt zijn op locaties die de eerste vogelrijke opspuitterreinen in het binnenland waren met een rijk vogelleven.
JS maakte verder foto's van de duinen van Egmond, verschillende plekken op Texel, Hollandse Rading, langs de Amstel, Ouderkerk, Botshol, Grote IJpolder, IJdoorn en het Amsterdamse Bos. Over veel van deze gebieden heeft Sluiters gebiedsbeschrijvingen en inventarisaties gepubliceerd. Zie De Levende Natuur, Ardea en De Wandelaar.
- Downloads
- Links
Beelden van de overdracht van glasnegatieven bij het NH archief (13 maart 2018); vlnr Mart van de Wiel (NHA), mevr. C.M.T. Sluiters-Scholten, Hans Sluiters (zoon Johan Sluiters), Frank de Miranda (WOE), Mieke Schaap (NHA).
- Over de archiefvormer
uit: K.H. Voous, In de ban van vogels, Uitgeverij Scheffers, 1995. [19.VI.1991]
SLUITERS, Johan Ehrhard, 17 februari 1912 - 7 october 1986, onderwijzer, vogelwaarnemer en vogelfotograaf. Jo Sluiters was werkzaam bij het openbaar Lager en ULO-onderwijs in Amsterdam en heeft zich in zijn vrije tijd vooral bezig gehouden met het waarnemen van vogels op de opgespoten terreinen rond Amsterdam, waaronder de legendarische baggerstortplaats "Rothoek" aan het Noordzeekanaal (Sluiters 1939), vaak samen met R.J. Benthem, die later bekend zou worden als landschapsarchitect en landschapsbeschermer bij Staatsbosbeheer.
Samen leverden zij, met P.G. Op de Coul, de meeste gegevens voor het door het Centraal Bureau voor Vogelwaarneming van de afdeling Amsterdam van de Nederlandse Natuurhistorische Vereniging (NNV) uitgegeven boekje Vogels van Amsterdam (1936).
In het gedenkboek van dezelfde NNV-afdeling, Amsterdam natuurhistorisch gezien, beschrijft Sluiters het vogelleven van de hoofdstad en zijn ruime omgeving (1941: 232-256). Sluiters had veel belangstelling voor de strandlopers en andere steltlopers van de modderterreinen en schreef verschillende artikelen over de Kleine en de Kleinste (=Temmincks) Strandloper (1936), de Kleine Plevier en andere plevieren in Ardea en De Levende Natuur (1938, 1954) en over de Steltkluut toen deze in 1935 in de Zaanstreek broedde (1935).
Ook nam hij deel aan de broedvogelinventarisaties in het nog jonge, kortgeleden aangeplante Amsterdamse Bos (1947). Ook over de vogels van de Botshol heeft hij verschillende bijdragen geleverd. Als aanvulling op de bekende determineerboeken van zijn tijd schreef hij een pocketboek met veel voor belangstellende amateurs nuttige gegevens over het leven en niet alleen de herkenning van de vogels met de uit Hoe heet die vogel? (1927, 1930) overgenomen tekeningen van Jan P. Strijbos (Prisma Vogelboek, 1958) en ook een determineerboek in dezelfde serie (1961). Verder bewerkte hij een door de bekende Duitse ornitholoog G. Steinbacher geschreven boek over inheemse en uitheemse kooivogels (Thieme's Vogelboek, 1959).
Sluiters had in woord en geschrift duidelijke educatieve gaven. Hij was vóór de Tweede Wereldoorlog een vooraanstaand Amsterdams vogelwaarnemer. In 1945 werd hij als leider van het Centraal Bureau voor Vogelwaarneming opgevolgd door P.W. Brander.
- Aanvulling WOE
naar: Vlek R.J.J. 2000, Amsterdamse vogelhistorie, De Gierzwaluw 38(1), Eeuwspecial.
JS was al vóór de Tweede Wereldoorlog een vooraanstaand Amsterdams vogelwaarnemer, in de 50- en 60-er jaren van de vorige eeuw was hij het meest productief. Zijn kennis, opgedaan door eigen veldwaarnemingen en door een niet-aflatend bijhouden van de literatuur, werd door hem uitgedragen en vond zijn neerslag ook in vele geschriften (zie zijn lijst met publicaties en boeken). Met het ontdekken van 10 nieuwe soorten tussen 1937 en 1961 voor de Amsterdamse avifaunistische lijst staat Sluiters op een respectabele 5e plaats in de ranglijst van vogelwaarnemers met nieuw ontdekte soorten voor de regio. Als zodanig is het een weerspiegeling van zijn vele uren doorgebracht in het veld.
- Publicaties
Minstens 80 artikelen in Ardea, Limosa, Natura, De Levende Natuur, De Wandelaar, In Weer en Wind, Waarnemer en andere bladen en enkele educatieve werkjes, sommige samen met J.G.Th. van Nes. Voor een overzicht van door JS geschreven of bewerkte boeken en educatieve producties, zie onder Downloads.